یکی از حیاتی‌ترین قطعات در سیستم تعلیق و چرخ‌های این خودرو، «بلبرینگ» است. نادیده گرفتن علائم خرابی بلبرینگ چرخ جلو ال۹۰ نه تنها باعث ایجاد هزینه‌های سنگین تعمیراتی میشود، بلکه می‌تواند خطرات ایمنی جدی مانند قفل شدن چرخ یا در رفتن آن را در سرعت‌های بالا به همراه داشته باشد. در این مقاله به بررسی دقیق و فنی این قطعه و نشانه‌های معیوب بودن آن می‌پردازیم.
وظیفه بلبرینگ چرخ ال ۹۰ چیست؟
پیش از آنکه به سراغ علائم خرابی برویم، باید بدانیم این قطعه دقیقاً چه کاری انجام می‌دهد. بلبرینگ (Ball Bearing) در واقع مجموعه‌ای از گوی‌های فولادی صیقلی است که درون دو حلقه فلزی (کنس) قرار گرفته‌اند.
وظیفه اصلی بلبرینگ در خودروی ال ۹۰ دو مورد حیاتی است:
کاهش اصطکاک: بلبرینگ باعث میشود چرخ‌ها بتوانند با کمترین اصطکاک ممکن و به نرمی حول محور خود بچرخند. بدون بلبرینگ، فلز روی فلز ساییده شده و چرخ‌ها قفل می‌شوند.
تحمل بار: این قطعه کوچک باید وزن سنگین خودرو و فشارهای ناشی از حرکت، ترمزگیری و عبور از دست‌اندازها را تحمل کند.
در خودروی ال ۹۰، بلبرینگ‌های چرخ جلو به دلیل اینکه هم باید وزن موتور را تحمل کنند و هم در سیستم فرمان‌پذیری نقش دارند، تحت فشار بسیار بیشتری نسبت به چرخ‌های عقب هستند. به همین دلیل، حساسیت نسبت به علائم خرابی بلبرینگ چرخ جلو ال۹۰ باید بسیار بالا باشد.
دلایل خرابی بلبرینگ چرخ جلو ال ۹۰
اگرچه بلبرینگ‌ها قطعاتی فولادی و بسیار مستحکم هستند، اما در برابر برخی عوامل محیطی و مکانیکی آسیب‌پذیرند. در خودروی ال ۹۰، به دلیل ساختار سیستم تعلیق مک‌فرسون در جلو، فشار زیادی روی این قطعات وارد میشود. شناخت دلایل خرابی می‌تواند به افزایش طول عمر این قطعه کمک کند:
- ضربات شدید و کیفیت بد جاده‌ها بزرگ‌ترین دشمن بلبرینگ، ضربه‌های ناگهانی است. عبور با سرعت بالا از روی سرعت‌گیرها، افتادن در چاله‌های عمیق خیابان یا برخورد کناره لاستیک با جدول، باعث میشود فشار نقطه‌ای شدیدی به ساچمه‌های داخل بلبرینگ وارد شود. این ضربات باعث ایجاد خراش‌های میکروسکوپی روی ساچمه‌ها شده که به مرور زمان گسترش یافته و منجر به لقی و ایجاد صدا میشود.
- نفوذ آب و گرد و خاک (خرابی کاسه نمد) بلبرینگ‌ها توسط قطعاتی به نام کاسه نمد (Seal) آب‌بندی شده‌اند تا گریس مخصوص داخل آن‌ها خارج نشود و آب به داخل نفوذ نکند. اگر به دلیل فرسودگی یا عبور از آب‌های عمیق (مانند سیلاب‌های خیابانی)، آب وارد محفظه بلبرینگ شود، گریس خاصیت روان‌کاری خود را از دست می‌دهد. نتیجه این امر، زنگ‌زدگی فوری قطعات فلزی و خوردگی شدید آن‌هاست.
- نصب غیر‌اصولی و اشتباه تعمیرکار این مورد یکی از شایع‌ترین دلایل خرابی زودرس بلبرینگ در ال ۹۰ است.
- استفاده از چکش: برای جا زدن بلبرینگ ال ۹۰ حتماً باید از «دستگاه پرس هیدرولیک» استفاده شود. اگر مکانیک با ضربات چکش اقدام به جا زدن بلبرینگ کند، قطعه نو همان لحظه آسیب می‌بیند و شاید کمتر از ۵ هزار کیلومتر کار کند.
- سفت کردن بیش از حد مهره: سفت کردن بیش از حد مهره سر پلوس با ابزارهای بادی (بکس بادی) بدون رعایت گشتاور استاندارد، فشار مضاعفی به بلبرینگ وارد کرده و باعث داغ شدن و خرد شدن آن میشود.
- استفاده از رینگ و لاستیک غیر استاندارد بسیاری از مالکان ال ۹۰ برای زیبایی ظاهری، از رینگ‌های اسپرت پهن و لاستیک‌های با فاق کوتاه استفاده می‌کنند. این کار باعث تغییر زاویه چرخ و تغییر نقطه اعمال نیرو به بلبرینگ میشود. در نتیجه، فشاری فراتر از طراحی کارخانه به بلبرینگ وارد شده و عمر آن به شدت کاهش می‌یابد.
- نامرغوب بودن قطعه یدکی متاسفانه بازار لوازم یدکی مملو از بلبرینگ‌های تقلبی با برندهای متفرقه است. آلیاژ فولاد به کار رفته در این قطعات مقاومت حرارتی و سایشی پایینی دارد و خیلی زودتر از موعد استاندارد دچار سایش و صدا می‌شوند.
علائم خرابی بلبرینگ چرخ ال ۹۰
خرابی بلبرینگ معمولاً به صورت ناگهانی رخ نمی‌دهد (مگر در اثر ضربه شدید تصادف). این قطعه به مرور زمان فرسوده میشود و نشانه‌هایی را بروز می‌دهد که راننده هوشیار باید آن‌ها را شناسایی کند. علائم خرابی در چرخ‌های جلو و عقب اشتراکات زیادی دارند، اما تفاوت‌های ظریفی نیز بین آن‌ها وجود دارد.
به طور کلی، شایع‌ترین علائم شامل موارد زیر است:
- شنیده شدن صداهای ناهنجار از سمت چرخ‌ها.
- لرزش‌های غیرعادی در غربیلک فرمان (مخصوصاً برای چرخ‌های جلو).
- انحراف خودرو از مسیر مستقیم.
- سائیدگی نامتقارن لاستیک‌ها.
- لق زدن چرخ (در مراحل پیشرفته خرابی).
با دیدن هر کدام از این علائم به تعمیرگاه ال نود تهران مراجعه کنید. در ادامه هر یک از این موارد را در خودروی ال ۹۰ تشریح می‌کنیم.
صدای غیر عادی از چرخ های ال ۹۰ به دلیل خرابی بلبرینگ
اولین و رایج‌ترین نشانه‌ای که رانندگان با آن مواجه می‌شوند، صداست. اما هر صدایی نشانه خرابی بلبرینگ نیست. صدای ناشی از خرابی بلبرینگ ال ۹۰ ویژگی‌های خاصی دارد:
- صدای آسیاب یا (هوم‌هوم) ممتد: این صدا شبیه به ساییده شدن دو فلز روی هم یا صدایی شبیه به پرواز هواپیما از راه دور است. این صدا معمولاً با افزایش سرعت خودرو بلندتر میشود. اگر با سرعت پایین حرکت می‌کنید شاید صدا کم باشد، اما وقتی سرعت به ۶۰ یا ۸۰ کیلومتر بر ساعت می‌رسد، صدا کاملاً واضح و آزاردهنده میشود.
- تغییر صدا در پیچ‌ها (تست تشخیص): یکی از بهترین روش‌ها برای تشخیص اینکه کدام بلبرینگ خراب است، گوش دادن به صدا در سر پیچ‌هاست.
- اگر وقتی فرمان را به چپ می‌چرخانید (وزن ماشین روی چرخ‌های راست می‌افتد) صدا بیشتر شد، احتمالاً بلبرینگ چرخ راست خراب است.
- اگر وقتی فرمان را به راست می‌چرخانید (وزن ماشین روی چرخ‌های چپ می‌افتد) صدا بیشتر شد، احتمالاً بلبرینگ چرخ چپ معیوب است.
- صدای تق‌تق: اگر بلبرینگ به شدت آسیب دیده باشد و گوی‌های داخل آن شکسته باشند، ممکن است هنگام حرکت، به خصوص در شروع حرکت یا دور زدن، صدای “تق‌تق” یا “کلیک” شنیده شود. البته این صدا ممکن است با خرابی پلوس نیز اشتباه گرفته شود که نیاز به بررسی مکانیک دارد.
لرزش فرمان ال ۹۰ به دلیل خرابی بلبرینگ
یکی دیگر از بارزترین علائم خرابی بلبرینگ چرخ جلو ال۹۰، انتقال لرزش به سیستم فرمان است. از آنجا که چرخ‌های جلو مستقیماً به سیستم فرمان متصل هستند، هرگونه نقصی در گردش چرخ‌ها مستقیماً به دستان راننده منتقل میشود.
- تفاوت با بالانس نبودن چرخ: بسیاری از رانندگان لرزش ناشی از بلبرینگ را با بالانس نبودن چرخ اشتباه می‌گیرند. تفاوت اینجاست که لرزش ناشی از بالانس نبودن چرخ، معمولاً در یک بازه سرعتی خاص (مثلاً بین ۸۰ تا ۱۰۰ کیلومتر) رخ می‌دهد و با عبور از آن سرعت، لرزش کم میشود. اما لرزش ناشی از خرابی بلبرینگ، با افزایش سرعت بدتر و شدیدتر میشود و قطع نمی‌گردد.
- احساس زبری: گاهی اوقات این لرزش به صورت تکان‌های شدید نیست، بلکه راننده احساس می‌کند فرمان “زبر” می‌چرخد یا یک ارتعاش ریز مداوم در دستان خود حس می‌کند. این نشان می‌دهد که ساچمه‌های بلبرینگ دیگر کروی و صاف نیستند و روی سطح خود دچار حفره یا خوردگی شده‌اند.
کشیده شدن خودرو ال ۹۰ به سمت دیگر
این علامت معمولاً زمانی رخ می‌دهد که خرابی بلبرینگ پیشرفته شده باشد. وقتی بلبرینگ خراب میشود، اصطکاک در آن چرخ به شدت افزایش می‌یابد.
فرض کنید بلبرینگ چرخ جلو سمت راست ال ۹۰ شما خراب است و گریپاژ کرده است (به سختی می‌چرخد). در این حالت، چرخ سمت راست در برابر چرخش مقاومت می‌کند، در حالی که چرخ سمت چپ به راحتی می‌چرخد. این اختلاف اصطکاک باعث میشود که خودرو تمایل داشته باشد به سمت چرخ معیوب (در این مثال سمت راست) کشیده شود.
نکته ایمنی: اگر هنگام ترمزگیری این کشش شدیدتر شد، باید فوراً خودرو را متوقف کنید. اگرچه کشیده شدن خودرو می‌تواند دلایل دیگری مثل تنظیم نبودن باد لاستیک یا ایراد در سیستم ترمز (کالیپرها) داشته باشد، اما بررسی بلبرینگ در این شرایط الزامی است.
درصورتی که خودروی شما با علائم خرابی توپی سر کمک ال نود مواجه شده میتوانید به یک تعمیرگاه مجاز مراجعه کنید.
از کجا متوجه خرابی بلبرینگ چرخ عقب ال ۹۰ شویم؟
اگرچه تمرکز اصلی اغلب روی چرخ‌های جلو است، اما بلبرینگ چرخ‌های عقب ال ۹۰ نیز مستعد خرابی هستند. تشخیص خرابی در چرخ عقب کمی دشوارتر است زیرا لرزش آن به فرمان منتقل نمی‌شود. برای تشخیص خرابی بلبرینگ عقب به موارد زیر دقت کنید:
- صدا در کابین عقب: سرنشینان عقب معمولاً بهتر متوجه صدای “زوزه” یا “هوم” ممتد می‌شوند. این صدا ممکن است با صدای اگزوز یا جاده اشتباه گرفته شود.
- تست جک زدن (روش قطعی): مطمئن‌ترین راه که مکانیک‌ها انجام می‌دهند و شما هم میتوانید انجام دهید، استفاده از جک است.
- خودرو را در سطح صاف پارک کنید و ترمز دستی را بخوابانید (البته با رعایت نکات ایمنی و قرار دادن مانع زیر چرخ‌های دیگر).
- چرخ عقب را با جک بالا ببرید.
- چرخ را با دست بچرخانید. چرخش باید کاملاً بی‌صدا و نرم باشد. اگر صدای سایش شنیدید یا حس کردید چرخ گیر دارد، بلبرینگ خراب است.
- تست لقی: دو طرف لاستیک (ساعت ۱۲ و ۶) را بگیرید و سعی کنید چرخ را به داخل و بیرون تکان دهید. اگر چرخ لق می‌زد، بلبرینگ چرخ عقب شما آسیب دیده و نیاز به تعویض فوری دارد.
عمر مفید بلبرینگ چرخ ال ۹۰ چقدر است؟
واقعیت این است که عمر بلبرینگ به عوامل متعددی بستگی دارد و عدد دقیقی نمی‌توان برای آن تعیین کرد.
به طور متوسط، در شرایط رانندگی نرمال و استاندارد، بلبرینگ‌های اصلی و باکیفیت ال ۹۰ می‌توانند بین ۱۰۰,۰۰۰ تا ۱۵۰,۰۰۰ کیلومتر عمر کنند.
توصیه نهایی: اگر هر یک از علائم خرابی بلبرینگ چرخ جلو ال۹۰ را مشاهده کردید، تعلل نکنید. خرابی کامل بلبرینگ می‌تواند باعث قفل شدن چرخ در اتوبان و بروز حوادث جبران‌ناپذیر شود. همچنین توصیه میشود بلبرینگ‌ها را به صورت جفت (هر دو چرخ جلو یا هر دو چرخ عقب) تعویض کنید تا تعادل خودرو حفظ شود.
نتیجه‌گیری و توصیه نهایی
همان‌طور که در این مقاله بررسی شد، بلبرینگ چرخ جلو ال۹۰ قطعه‌ای کوچک اما با وظیفه‌ای بسیار سنگین و حیاتی است. شاید در نگاه اول، شنیدن یک صدای مبهم یا لرزش خفیف در فرمان مسئله‌ای ساده به نظر برسد، اما این‌ها زنگ خطرهای خودروی شما برای جلوگیری از یک حادثه بزرگ هستند.
- نادیده گرفتن علائم خرابی بلبرینگ، صرفاً به معنای تحمل صدای آزاردهنده نیست؛ بلکه به معنای پذیرش ریسک‌های زیر است:
- قفل شدن ناگهانی چرخ: که در سرعت‌های بالا می‌تواند منجر به انحراف شدید و واژگونی خودرو شود.
- کج شدن چرخ و در رفتن آن: که خطر جانی مستقیم برای سرنشینان دارد.
- آسیب به سایر قطعات: خرابی بلبرینگ باعث حرارت بالا و لرزش میشود که می‌تواند به سگ‌دست، توپی چرخ، سیستم ترمز و حتی پلوس‌های ال ۹۰ آسیب جدی وارد کند و هزینه تعمیرات شما را چندین برابر نماید.
با توجه به حساسیت بالای سیستم تعلیق تندر ۹۰، توصیه میشود به محض مشاهده اولین نشانه‌ها (به‌ویژه صدای زوزه متغیر با سرعت)، در سریع‌ترین زمان ممکن به یک تعمیرگاه تخصصی رنو یا جلوبندی‌ساز ماهر در تعمیر جلوبندی ال ۹۰ مراجعه کنید.
تعویض بلبرینگ چرخ ال ۹۰ نیازمند دستگاه پرس هیدرولیک و ابزار دقیق است و انجام آن بدون تخصص کافی یا با استفاده از روش‌های غیرصولی (مانند ضربه چکش)، تنها باعث خرابی مجدد قطعه نو خواهد شد. بنابراین، با مراجعه به متخصص و استفاده از قطعات یدکی اصلی و شرکتی، ایمنی خود و خانواده‌تان را تضمین کنید و از هزینه‌های گزاف بعدی پیشگیری نمایید.
آدرس تعمیرگاه :خیابان دماوند بعد از سه راه تهرانپارس ، بعد از نمایندگی مرکزی سایپا ، لاین کندرو بن بست کاوه
برای مراجعه به ایران رنو با شماره های زیر تماس بگیرید: