در سیستم پیچیده خودروی شما، قطعات کوچک و ارزان‌قیمتی وجود دارند که نقشی حیاتی و کلیدی ایفا می‌کنند. درب منبع انبساط ال ۹۰ یکی از بارزترین مثال‌هاست. این قطعه کوچک پلاستیکی که به سادگی نادیده گرفته میشود، در حقیقت سوپاپ اطمینان و نگهبان اصلی سیستم خنک‌کننده موتور شماست. خرابی آن می‌تواند به سادگی منجر به جوش آوردن خودرو، و در بدترین حالت، به آسیب‌های بسیار پرهزینه‌ای مانند سوختن واشر سرسیلندر ختم شود.
اگر با مشکلاتی مانند بالا رفتن آمپر آب، کم شدن مداوم آب رادیاتور یا شنیدن صداهای غیرعادی از موتور ال ۹۰ خود مواجه هستید، این مقاله جامع برای شما نوشته شده است. ما قدم به قدم تمام علائم، دلایل خرابی، عواقب خطرناک و روش تشخیص قطعه اصلی از تقلبی را به زبانی ساده برای شما تشریح خواهیم کرد.
درب منبع انبساط ال ۹۰ دقیقاً چیست؟
برای درک اهمیت این قطعه، ابتدا باید با عملکرد آن آشنا شویم.
وقتی کاپوت ال ۹۰ را بالا می‌زنید، در سمت راست موتور (سمت شاگرد)، یک منبع پلاستیکی سفیدرنگ مشاهده می‌کنید که به آن “منبع انبساط” می‌گویند. این منبع، محل ذخیره مایع خنک‌کننده (آب و ضدیخ) اضافی است. دربی که روی این منبع بسته میشود، همان قطعه مورد بحث ماست.
این درب یک قطعه پلاستیکی ساده نیست، بلکه دارای دو سوپاپ بسیار مهم در داخل خود است:
- سوپاپ فشار (Pressure Valve): وقتی موتور خودرو گرم میشود، مایع خنک‌کننده نیز منبسط شده و فشار داخل سیستم بالا می‌رود. وظیفه سیستم خنک‌کننده این است که این فشار را تا حد معینی (معمولاً ۱.۲ تا ۱.۴ بار در ال ۹۰) حفظ کند. چرا؟ چون آب تحت فشار، در دمای بالاتری (مثلاً ۱۲۰ درجه سانتی‌گراد) به جوش می‌آید. این سوپاپ، فشار سیستم را در حد استاندارد نگه می‌دارد. اگر فشار بیش از حد بالا برود، سوپاپ عمل کرده و بخار اضافی را خارج می‌کند تا از ترکیدن شلنگ‌ها و رادیاتور جلوگیری کند.
- سوپاپ خلأ (Vacuum Valve): پس از خاموش کردن خودرو، موتور و مایع خنک‌کننده شروع به سرد شدن می‌کنند. این سرد شدن باعث ایجاد خلأ در سیستم میشود. وظیفه این سوپاپ دوم این است که در این زمان باز شده و اجازه دهد مایع خنک‌کننده‌ای که به منبع انبساط رفته بود، دوباره به داخل رادیاتور و چرخه خنک‌کننده بازگردد.
به طور خلاصه، این درب کوچک وظیفه تنظیم دقیق فشار سیستم خنک‌کننده را بر عهده دارد تا موتور همیشه در دمای ایده‌آل کار کند.
علائم خرابی درب منبع انبساط ال ۹۰
خرابی این قطعه خود را با نشانه‌های واضحی بروز می‌دهد. اگر یک یا چند مورد از علائم زیر را در خودروی خود مشاهده کردید، به احتمال بسیار زیاد درب منبع انبساط شما خراب شده است.
- بالا رفتن آمپر آب و جوش آوردن مکرر:
این شایع‌ترین و خطرناک‌ترین علامت است. وقتی درب خراب باشد و نتواند فشار را در سیستم حفظ کند، نقطه جوش مایع خنک‌کننده به شدت پایین می‌آید (نزدیک به ۱۰۰ درجه). در نتیجه، خودروی شما حتی در ترافیک‌های عادی یا در روزهای نه چندان گرم، به سادگی جوش می‌آورد. - کم شدن مداوم آب رادیاتور بدون نشتی مشخص:
آیا هر هفته مجبورید به منبع انبساط آب اضافه کنید اما هیچ نشتی‌ای زیر خودرو یا روی قطعات موتور نمی‌بینید؟ مقصر اصلی درب منبع انبساط است. چون فشار سیستم پایین است، آب به شکل بخار از طریق درب خراب تبخیر شده و سطح آن به مرور کاهش می‌یابد. - نشت آب یا ضدیخ از اطراف درب منبع:
درب کاپوت را باز کنید و با دقت اطراف درب منبع انبساط را نگاه کنید. اگر رسوبات سفیدرنگ (اثر تبخیر آب) یا لکه‌های رنگی (اثر ضدیخ سبز یا قرمز) مشاهده کردید، این یک نشانه قطعی از خرابی واشر داخلی درب و عدم آب‌بندی صحیح آن است. - متورم شدن و سفت شدن بیش از حد شلنگ‌های رادیاتور:
پس از اینکه موتور کاملاً گرم شد، با احتیاط (بدون دست زدن به قسمت‌های داغ) شلنگ‌های بزرگ و مشکی رادیاتور را لمس کنید. اگر این شلنگ‌ها مانند سنگ سفت شده و متورم به نظر می‌رسند، یعنی سوپاپ فشار درب خراب شده و فشار بیش از حد در سیستم جمع شده است. این وضعیت بسیار خطرناک است و می‌تواند منجر به ترکیدن شلنگ‌ها شود. - شل و نرم بودن غیرعادی شلنگ‌ها (پس از گرم شدن):
برعکس حالت قبل هم ممکن است رخ دهد. اگر پس از گرم شدن کامل موتور، شلنگ‌های رادیاتور همچنان نرم و شل هستند و با فشار انگشت به راحتی فشرده می‌شوند، یعنی درب اصلاً نمی‌تواند فشار را در سیستم ایجاد کند و عملکرد درستی ندارد. - شنیدن صدای “فیس” یا خروج بخار پس از خاموش کردن:
بعد از یک رانندگی، خودرو را خاموش کرده و به صدای موتور گوش دهید. اگر صدای ممتد و ضعیف خروج هوا (شبیه به “فیسسسس”) از اطراف درب منبع انبساط شنیدید، این نشانه تخلیه فشار به دلیل خرابی واشر درب است. - دیر روشن شدن یا نامنظم کار کردن فن رادیاتور:
سیستم خنک‌کننده ال ۹۰ برای عملکرد صحیح به فشار استاندارد وابسته است. وقتی فشار مناسب نباشد، سنسورهای دما ممکن است اطلاعات دقیقی به ECU ارسال نکنند و در نتیجه، فن خنک‌کننده یا خیلی دیر روشن میشود یا الگوی کارکرد آن نامنظم خواهد بود.
در صورتی که از علائم نتوانستید عامل مشکل را پیدا کنید بهتر است به یک تعمیرگاه ال نود مراجعه کنید.
چرا درب منبع انبساط ال ۹۰ خراب میشود؟
خرابی درب منبع انبساط ال ۹۰ می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد:
- استفاده از قطعات تقلبی و بی‌کیفیت (مهم‌ترین دلیل): بازار پر از درب‌های منبع انبساط ارزان و تقلبی است که ظاهری شبیه به قطعه اصلی دارند اما از فنرها و واشرهای بی‌کیفیتی ساخته شده‌اند. این درب‌ها یا از همان ابتدا فشار را درست تنظیم نمی‌کنند یا پس از مدت کوتاهی خراب می‌شوند. همیشه به یاد داشته باشید که صرفه‌جویی در خرید این قطعه، به قیمت آسیب دیدن موتور تمام میشود.
- پایان عمر مفید قطعه: حتی بهترین درب اصلی نیز عمر مفیدی دارد. فنرها و واشرهای لاستیکی داخل آن به مرور زمان و به دلیل قرار گرفتن مداوم در معرض حرارت و فشار، خاصیت خود را از دست می‌ده دهند. به طور کلی، بازدید و تعویض این قطعه هر ۲ تا ۳ سال یکبار یا هر ۶۰,۰۰۰ کیلومتر توصیه میشود.
- خرابی واشر سرسیلندر: گاهی اوقات مشکل از جای دیگری است. اگر واشر سرسیلندر خودروی شما سوخته باشد، کمپرس موتور وارد سیستم خنک‌کننده شده و فشاری بسیار بیشتر از حد تحمل درب ایجاد می‌کند. این فشار بالا به سرعت باعث خرابی و شکستن درب منبع انبساط میشود.
- نصب نادرست یا محکم نکردن کامل: همیشه پس از بررسی سطح آب، مطمئن شوید که درب را تا انتها و به درستی بسته‌اید. شل بودن درب مانع از ایجاد فشار لازم در سیستم میشود.
اگر درب منبع انبساط خراب باشد و سیستم خنک‌کننده نتواند دمای موتور را به درستی کنترل کند، این افزایش دما می‌تواند به سایر بخش‌های حیاتی خودرو نیز آسیب برساند. به عنوان مثال، دمای بالای موتور به طور مستقیم بر دمای روغن گیربکس اتوماتیک نیز تأثیر می‌گذارد. روغن گیربکس اتوماتیک برای عملکرد صحیح و طول عمر بالا به دمای مشخصی نیاز دارد و هرگونه افزایش دمای بیش از حد می‌تواند به مرور زمان به آن آسیب بزند. در چنین شرایطی، ممکن است نیاز به بررسی و حتی تعمیر گیربکس اتوماتیک ال نود پیدا کنید که هزینه‌های بسیار سنگین‌تری نسبت به تعویض یک درب منبع انبساط ساده دارد. بنابراین، رسیدگی به موقع به مشکلات سیستم خنک‌کننده، ضامن سلامت کلی خودروی شماست.
عواقب خطرناک نادیده گرفتن یک درب خراب
شاید با خود بگویید این یک قطعه پلاستیکی ارزان است و تعویض آن اولویت ندارد. این طرز فکر می‌تواند به یک کابوس مالی تبدیل شود. نادیده گرفتن علائم خرابی درب منبع انبساط می‌تواند منجر به موارد زیر شود:
- سوختن واشر سرسیلندر: این بدترین و پرهزینه‌ترین پیامد است. جوش آوردن‌های مکرر باعث تاب برداشتن سرسیلندر و سوختن واشر آن میشود. هزینه‌ای که برای تعمیر آن باید بپردازید، صدها برابر قیمت یک درب اصلی است.
- ترکیدن رادیاتور یا شلنگ‌ها: اگر درب نتواند فشار اضافی را تخلیه کند، فشار در سیستم آنقدر بالا می‌رود که ضعیف‌ترین نقطه (معمولاً رادیاتور یا یکی از شلنگ‌ها) منفجر میشود و شما را در جاده خواهد گذاشت.
- آسیب به واتر پمپ و ترموستات: کارکردن سیستم خنک‌کننده در شرایط فشار و دمای نامناسب، عمر سایر قطعات حساس مانند واتر پمپ و ترموستات را به شدت کاهش می‌دهد.
خرابی درب منبع انبساط ال ۹۰ می‌تواند منجر به افزایش دمای مایع خنک‌کننده شود. این افزایش دما، فن رادیاتور را مجبور به کار کردن بیش از حد نرمال یا در دورهای بالاتر می‌کند تا بتواند حرارت اضافی را دفع کند. اگر متوجه شدید که فن خودروی شما به طور غیرعادی کار می‌کند یا دمای آب بالا می‌رود، علاوه بر بررسی درب منبع انبساط، حتماً علائم خرابی فن ال نود را نیز مورد توجه قرار دهید
راهنمای تعویض درب منبع انبساط ال ۹۰
خوشبختانه تعویض این قطعه بسیار ساده است و خودتان می‌توانید در کمتر از یک دقیقه آن را انجام دهید. فقط کافی است نکات ایمنی را رعایت کنید.
نکته ایمنی حیاتی: هرگز، هرگز و هرگز درب منبع انبساط را زمانی که موتور داغ یا حتی گرم است باز نکنید. فشار و بخار آب داغ داخل سیستم می‌تواند با شدت به بیرون پاشیده و باعث سوختگی شدید صورت و دست‌ها شود.
مراحل تعویض:
- موتور را خاموش کرده و حداقل ۲ تا ۳ ساعت صبر کنید تا کاملاً سرد شود. بهترین زمان برای این کار، صبح قبل از روشن کردن خودرو است.
- یک درب منبع انبساط اصلی و اورجینال تهیه کنید.
- برای احتیاط، یک پارچه ضخیم روی درب قدیمی قرار دهید.
- درب را به آرامی خلاف جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید تا باز شود.
- با یک دستمال تمیز، دهانه رزوه شده منبع انبساط را تمیز کنید.
- درب جدید را در جای خود قرار داده و در جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید تا کاملاً محکم شود.
- سطح مایع خنک‌کننده را بررسی کنید و اگر کم است، آن را تا خط MAX روی منبع پر کنید.
چگونه درب اصلی ال ۹۰ را از تقلبی تشخیص دهیم؟
با توجه به اهمیت این قطعه، تشخیص جنس اصلی حیاتی است. به نکات زیر توجه کنید:
- بسته‌بندی و لوگو: قطعه اصلی معمولاً در بسته‌بندی رنو یا داچیا با هولوگرام عرضه میشود. به کیفیت چاپ لوگوی رنو روی خود درب دقت کنید. در نمونه‌های تقلبی، این لوگو معمولاً کج، بی‌کیفیت یا با پلاستیک اضافی همراه است.
- شماره فنی (Part Number): روی قطعه اصلی، یک شماره فنی مشخص حک شده است. این شماره باید واضح و خوانا باشد.
- کیفیت ساخت: پلاستیک به کار رفته در درب اصلی، باکیفیت، بدون لبه‌های اضافی و کاملاً یکدست است. فنر و واشر داخلی آن نیز بسیار باکیفیت‌تر از نمونه‌های تقلبی به نظر می‌رسند.
- از جای معتبر خرید کنید: بهترین و مطمئن‌ترین راه، خرید از فروشگاه‌های معتبر لوازم یدکی رنو است که ضمانت اصالت کالا را به شما می‌دهند.
پرسش‌های متداول
قیمت درب منبع انبساط اصلی ال ۹۰ چقدر است؟
این قطعه یکی از ارزان‌ترین قطعات یدکی ال ۹۰ است. قیمت آن در مقایسه با خسارتی که خرابی‌اش به بار می‌آورد، تقریباً هیچ است.
آیا خرابی این درب روی عملکرد بخاری خودرو تأثیر دارد؟
بله. سیستم بخاری خودرو با استفاده از آب داغ موتور کار می‌کند. اگر سیستم خنک‌کننده به دلیل خرابی درب، هوا بگیرد یا فشار مناسبی نداشته باشد، ممکن است بخاری گرمای مطلوبی تولید نکند.
آیا می‌توان درب خراب را تعمیر کرد؟
خیر. این یک قطعه پرسی و غیرقابل تعمیر است. به دلیل قیمت پایین و اهمیت بالای آن، تنها راه‌حل صحیح، تعویض آن با یک نمونه اصلی است.
آدرس تعمیرگاه :خیابان دماوند بعد از سه راه تهرانپارس ، بعد از نمایندگی مرکزی سایپا ، لاین کندرو بن بست کاوه
برای مراجعه به ایران رنو با شماره های زیر تماس بگیرید: